Vrelo Paklje se nalazi na desnoj obali reke Jablanice, na osam kilometara uzvodno od Valjeva. Kaptirano je 1958.godine za potrebe vodosnabdevanja grada Valjeva vodom za piće. To je tipično karstno vrelo, izuzetnog kvaliteta vode, promenljivog kapaciteta u zavisnosti od godišnjeg doba i meteoroloških uslova. Izdašnost vrela se kreće od 150 l/s do preko 1000 l/s. U uslovima bez padavina i naglih topljenja snega, sirova voda je bez mirisa, ukusa, boje, niskog sadržaja suspendovanih čestica, bez organskog opterećenja, ulja, deterdženata, fenola i optimalnog je sadržaja anjona i katjona. Prilikom naglog topljenja snega i obilnih padavina povećava se izdašnost vrela, što donosi i povećanje sadržaja suspendovanih čestica u sirovoj vodi, dok se ostali parametri ne menjaju bitno. Bakteriološko zagađenje je niskog stepena i takođe se menja u zavisnosti od godišnjeg doba.

Od kaptaže Paklje do postrojenja na Pećini sirova voda se kreće čeličnim cevovodom Ø 700 i zahvaljujući visinskim razlikama na postrojenje stiže 300 l/s sirove vode. Za potrebe buduće brane „Rovni”, kao i zbog sadašnjih potreba grada da se sa vrela Paklje zahvata više od 300 l/s, na kaptaži su postavljene dve buster pumpe kapaciteta 560 l/s.

U uslovima male izdašnosti vrela Paklje nedostajuća količina sirove vode nadoknađuje se iz reke Gradac. Klisura reke Gradac je nadaleko čuvena po svojim pritokama, izuzetnim odlikama i po stepenu očuvanosti. U pogledu kvaliteta vode reka Gradac spada u one koje su očuvane, o čemu svedoče pastrmke i vidre, karakteristični stanari ove reke. U periodu bez padavina voda sa reke Gradac je bez boje, mirisa, ukusa, suspendovanih materija, niskog sadržaja organskih materija, bez ulja, deterdženata, fenola i optimalnog je sadržaja katjona i anjona. U uslovima velikih padavina dolazi do povećanja sadržaja suspendovanih materija, organskog opterećenja i bakterija fekalnog porekla.

Za potrebe vodosnabdevanja na reci Gradac je izgrađena crpna stanica koja je puštena u rad 1987. godine. Zbog dotrajalosti opreme 2011.godine je izvršena rekonstrukcija crpne stanice postavljanjem šest pumpi kapaciteta 75 l/s, u automatskom radu sa daljinskim upravljanjem sa postrojenja „Pećina”. Od crpne stanice na reci voda se transportuje na brdo Bobija pumpama, a sa Bobije do Pećine stiže slobodnim padom, čeličnim cevovodom Ø 500 mm.

Prvo organizovano vodosnabdevanje grada Valjeva se vezuje za kaptiranje izvora Ilidža 1938. godine. Voda sa ovog izvora je konstantnih parametara, bez obzira na godišnja doba i meteorološke uslove. Kvalitet vode je izuzetan, a kapacitet je 13 l/s.

Postrojenja za preradu vode se nalaze na brdu Pećina i kapaciteta su 630 l/s i 240 l/s. Sirova voda se prerađuje u pet faza: koagulacija, flokulacija, sedimentacija, filtracija i dezinfekcija.

Proces koagulacije odigrava se na hidrauličkom skoku uz dodatak koagulacionog sredstva i aluminijum sulfata. Nakon toga voda odlazi u prvu flokulacionu komoru, gde se uz veliku brzinu mešanja dodaje anjonski polielektrolit i počinje faza flokulacije. Flokulacija je trostepena, sa različitim brzinama mešanja, prilikom čega se formiraju flokule različitih oblika i dimenzija. Nakon flokulacije počinje faza taloženja na lamelama u lamela-separatoru. Izbistrena voda se nakon taloženja kanalima odvodi u šest peščanih filtera zapremine 51m³. U brzim gravitacionim filterima obavlja se faza filtracije, nakon čega voda odlazi u rezervoar čiste vode gde se vrši dezinfekcija gasovitim hlorom.

S obzirom na promenljiv kvalitet sirove vode sa stanovišta dolazeće smeše sirove vode i mutnoće, doziranje procesnih hemikalija je diskontinualno. U uslovima bez obilnih padavina i naglih topljenja snegova mutnoća sirove vode je ispod 2°NTU i tada se ne doziraju hemikalije već se vrši proces filtracije i dezinfekcije vode.

Kvalitet vode kontroliše se u dva nivoa. Prvi nivo je dvadestčetvorosatna kontrola u pogonskoj laboratoriji u postrojenju, a drugi nivo je eksterna kontrola od strane Zavoda za javno zdravlje Valjevo.

Na Postrojenju na Pećini se nalazi pogonska laboratorija, koja je opremljena svim aparatima za fizičko hemijsku analizu sirovih voda, vode u toku prerade i vode za piće. U toku godine se izvrši oko 12 000 analiza svih uzoraka vode.

Eksternu kontrolu kvaliteta vode obavlja Zavod za javno zdravlje Valjevo, u skladu sa Pravilnikom o higijenskoj ispravnosti vode za piće, svaki peti dan na devet tačaka (dve na postrojenju i sedam na distributivnoj mreži).

Svi uzorci vode iz rezervoara i distributivne mreže su po svim fizičkim, hemijskim i mikrobiološkim parametrima u skladu sa Pravilnikom o higijenskoj ispravnosti vode za piće. Ispravnost uzoraka je 100%.

Radi obezbeđenja što kvalitetnije prerade, a na taj način i što kvalitetnijeg proizvoda, u skladu sa novim Zakonom o vodama, započeta je i izrada NASSR plana.

Delatnost: sakupljanje, odvođenje i prečišćavanje otpadnih voda, održavanje postrojenja za preradu otpadnih voda i svih crpnih stanica fekalne kanalizacije, kontrolisanje kvaliteta otpadnih voda na postrojenju, stalno održavanje funkcionalnosti kanalizacione mreže.
U Valjevu je šezdesetih godina prošlog veka izgrađeno prvo postrojenje za preradu otpadnih voda kapaciteta 20 000 ES. Kada je postrojenje postalo nedovoljnog kapaciteta i tehnološki prevaziđeno, na osnovu projekta ljubljanskog „Hidroinžinjeringa” iz 1982. počela je izgradnja novog postrojenja kapaciteta 100 000 ES. Izgradnja je trajala do početka devedesetih godina prošlog veka, kad su radovi prekinuti. Krajem devedesetih završena je izgradnja i izvršen generalni remont hidromašinske opreme, montirane desetak godina ranije. Postrojenje je pušteno u rad 2001. godine i od tada je u neprestanoj funkciji.
Otpadne vode grada Valjeva prikupljaju se i transportuju preko opšteg kanalizacionog sistema. Svi kanalizacioni kolektori slivaju se u magistralni kolektor dimenzija 180/135 cm, preko koga se prikupljene otpadne vode transportuju do postrojenja za preradu otpadnih voda u prigradskom naselju Gorić. U postrojenju se vrši objedinjeni tretman upotrebljenih voda iz domaćinstava, otpadnih voda od industrije, infiltrovanih voda, kao i jednog dela atmosferskih voda. Recipijent prečišćene vode je reka Kolubara koja je na profilu ispuštanja svrstana u II kategoriju.
Kapacitet postrojenja je 500 l/s (100 000 ES), uz mogućnost naknadnog proširenja na 2 x 500 l/s (200.000 ES). U sušnom periodu na postrojenje za prečišćavanje otpadnih voda dolazi od 200 do 250 l/s sirove otpadne vode sa organskim opterećenjem od 190 do 250 mg/l BPK5, dok u kišnom periodu dolazi do 400 l/s sirove otpadne vode.
Proces prečišćavanja otpadnih voda grada Valjeva sastoji se od primarnog i sekundarnog prečišćavanja i tretmana mulja. Primarni proces prečišćavanja uključuje uklanjanje grubog i inertnog materijala; sekundarni tretman sastoji se iz biološke aeracije (proces sa aktivnim muljem) i sekundarnog taloženja, dok tretman mulja obuhvata anaerobnu stabilizaciju mulja i obezvodnjavanje mulja na trakastoj filter presi.
Kapacitet i opterećenje postrojenja garantuju izlazni kvalitet prečišćene vode koja se ispušta u reku Kolubaru, tako da koncentracija suspendovanih čestica u efluentu ne premašuje 35 mg/l i prosečna koncentracija BPK5 ne prelazi 25 mg/l.
U sastav postrojenja za preradu otpadnih voda grada Valjeva ulaze sledeći objekti:

• Pumpna stanica sirove vode, koja se sastoji od 5 pužnih pumpi kapaciteta 5 x 200 l/s;
• Fine rešetke sa automatskom čistilicom (2 komada) i trakastim transporterom;
• Aerisani peskolov sa hvatačem ulja i masti ukupne zapremine 450 m³;
• Primarni taložnici ukupne zapremine 1620 m³;
• Razdelno okno ukupne zapremine 80 m³;
• Bioaeracioni bazeni ukupne zapremine 1500 m³;
• Sekundarni taložnici ukupne zapremine 1800 m³;
• Pumpna stanica za recirkulaciju aktivnog mulja kapaciteta 4 x 90 l/s;
• Primarno i sekundarno trulište sa kulom ukupne zapremine 3600 m³;
• Dehidratacija mulja na trakastim filter presama

Delatnost: sakupljanje, odvođenje i prečišćavanje otpadnih voda, održavanje postrojenja za preradu otpadnih voda i svih crpnih stanica fekalne kanalizacije, kontrolisanje kvaliteta otpadnih voda na postrojenju, stalno održavanje funkcionalnosti kanalizacione mreže.

U Valjevu je šezdesetih godina prošlog veka izgrađeno prvo postrojenje za preradu otpadnih voda kapaciteta 20 000 ES. Kada je postrojenje postalo nedovoljnog kapaciteta i tehnološki prevaziđeno, na osnovu projekta ljubljanskog „Hidroinžinjeringa” iz 1982. počela je izgradnja novog postrojenja kapaciteta 100 000 ES. Izgradnja je trajala do početka devedesetih godina prošlog veka, kad su radovi prekinuti. Krajem devedesetih završena je izgradnja i izvršen generalni remont hidromašinske opreme, montirane desetak godina ranije. Postrojenje je pušteno u rad 2001. godine i od tada je u neprestanoj funkciji.

Otpadne vode grada Valjeva prikupljaju se i transportuju preko opšteg kanalizacionog sistema. Svi kanalizacioni kolektori slivaju se u magistralni kolektor dimenzija 180/135 cm, preko koga se prikupljene otpadne vode transportuju do postrojenja za preradu otpadnih voda u prigradskom naselju Gorić. U postrojenju se vrši objedinjeni tretman upotrebljenih voda iz domaćinstava, otpadnih voda od industrije, infiltrovanih voda, kao i jednog dela atmosferskih voda. Recipijent prečišćene vode je reka Kolubara koja je na profilu ispuštanja svrstana u II kategoriju.

Kapacitet postrojenja je 500 l/s (100 000 ES), uz mogućnost naknadnog proširenja na 2 x 500 l/s (200.000 ES). U sušnom periodu na postrojenje za prečišćavanje otpadnih voda dolazi od 200 do 250 l/s sirove otpadne vode sa organskim opterećenjem od 190 do 250 mg/l BPK5, dok u kišnom periodu dolazi do 400 l/s sirove otpadne vode.

Proces prečišćavanja otpadnih voda grada Valjeva sastoji se od primarnog i sekundarnog prečišćavanja i tretmana mulja. Primarni proces prečišćavanja uključuje uklanjanje grubog i inertnog materijala; sekundarni tretman sastoji se iz biološke aeracije (proces sa aktivnim muljem) i sekundarnog taloženja, dok tretman mulja obuhvata anaerobnu stabilizaciju mulja i obezvodnjavanje mulja na trakastoj filter presi.

Kapacitet i opterećenje postrojenja garantuju izlazni kvalitet prečišćene vode koja se ispušta u reku Kolubaru, tako da koncentracija suspendovanih čestica u efluentu ne premašuje 35 mg/l i prosečna koncentracija BPK5 ne prelazi 25 mg/l.

U sastav postrojenja za preradu otpadnih voda grada Valjeva ulaze sledeći objekti:

• Pumpna stanica sirove vode, koja se sastoji od 5 pužnih pumpi kapaciteta 5 x 200 l/s;
• Fine rešetke sa automatskom čistilicom (2 komada) i trakastim transporterom;
• Aerisani peskolov sa hvatačem ulja i masti (2) ukupne zapremine 450 m³;
• Primarni taložnici (2) ukupne zapremine 1620 m³;
• Razdelno okno ukupne zapremine 80 m³;
• Bioaeracioni bazeni (2) ukupne zapremine 1500 m³;
• Sekundarni taložnici (2) ukupne zapremine 1800 m³;
• Pumpna stanica za recirkulaciju aktivnog mulja kapaciteta 4 x 90 l/s;
• Primarno i sekundarno trulište sa kulom ukupne zapremine 360 m³;
• Dehidratacija mulja na trakastim filter presama (2)

Kontrola kvaliteta otpadnih voda obuhvata kontrolu u internim laboratorijama postrojenja za preradu otpadnih voda i eksternu kontrolu od strane ovlašćene laboratorije.

U sklopu postrojenja nalaze se savremeno opremljene fizičko - hemijska i biološka laboratorija. U fizičko - hemijskoj laboratoriji obavlja se sistematska kontrola rada postrojenja koja obuhvata svaku fazu prečišćavanja - od dotoka sirove otpadne vode na postrojenje do ispuštanja prečišćene vode u recipijent. U ovoj laboratoriji svakodnevno se vrše analize za potrebe upravljanja tehnologijom prerade otpadnih voda. Analize obuhvataju obradu trenutnih i kompozitnih uzoraka vode i mulja. Takođe se sistematski sprovode proširene nedeljne, mesečne i kvartalne analize rada postrojenja. U biološkoj laboratoriji vrše se svakodnevne kontrole aktivnog mulja koje obuhvataju pregled nativnih, svežih preparata mulja i procenu stanja u sistemu na osnovu kvaliteta flokula i sastava mikroorganizama. Od 2011. započeto je sa kontinualnim praćenjem kvaliteta otpadnih voda potencijalnih zagađivača i kvaliteta otpadnih voda u kanalizacionoj mreži.

Eksterna kontrola kvaliteta otpadnih voda obavlja se kvartalno, od strane Instituta za vodoprivredu „Jaroslav Černi” iz Beograda i obuhvata ispitivanja kvaliteta sirovih otpadnih voda na ulazu u postrojenje, prečišćenih otpadnih voda na izlazu iz postrojenja, kao i kvaliteta vode reke Kolubare uzvodno i nizvodno od ispusta prečišćenih otpadnih voda sa postrojenja. Ove analize pokazuju da kvalitet prečišćene otpadne vode koja se sa postrojenja ispušta u reku Kolubaru zadovoljava uslove za ispuštanje u recipijent II kategorije kvaliteta i da ne narušava eko-sistem recipijenta.

U junu 2012. započeta je izgradnja cevovoda Valjevo - Brankovina kojim će se, osim snabdevanja sela Brankovina (sa kulturno-istorijskim kompleksom posvećenim Desanki Maksimović i Nenadovićima), rešiti i decenijski problemi vodosnabdevanja severozapadnog dela Valjeva, odnosno meštana prigradskih naselja i okolnih sela: Rađevog Sela, Donje Grabovice, Kličevca, dela Petog puka, Jasenice, Zabrdice, Gornje Grabovice i drugih. Završetkom cevovoda stvoriće se mogućnost da oko 15 hiljada ljudi ima normalno snabdevanje pitkom vodom.

Ukupna projektovana vrednost investicije je 132 miliona, od čega 20% finansira Grad, a veći deo Direkcija za vode Republike Srbije.
U prvoj fazi uradiće se vodovodna mreža i crpne stanice, u drugoj dva rezervoara i cevovod između njih. Cevovod od Valjeva do Divljeg brda biće dug 6,7 km, uz nove crpne stanice u podnožju Petog puka i na Kličevcu, kao i rezervoare na Kličevcu i Divljem brdu. Od ukupne dužine cevovoda 2,2 km biće prečnika 400 mm, a 4,3 km prečnika 315 mm. Predviđene su crpne stanice kapaciteta 120 i 60 l/s i rezervoari od 400 i 500 l³.

Izvor podataka: JKP „Vodovod“ Valjevo